Không phải chỉ riêng
cái tinh thần ái quốc của một người Ấn Ðộ hay cái tinh thần tự tôn của một
người Ðông phương trước sức tàn bạo của phương Tây đã đưa Tagore đến với đạo
Phật. Tagore đã đến với đạo Phật vì cái "tâm" của ông.
Tưởng cũng nên nhắc
lại một vĩ nhân của châu Á mà tư tưởng và văn tài đã nhuộm đầy thế kỷ Hai mươi
sau rốt với màu sắc Ðông phương, đặc biệt là màu sắc đạo Phật:Rabindranath Tagore. Ông là nhà thơ đầu
tiên của Ðông phương được người Tây phương trao tặng giải thưởng văn chương
Nobel. Người Việt chúng ta, suốt tám mươi năm thuộc Pháp được nhào nặn trong
tinh thần tự tôn của Văn học Pháp chỉ thoáng biết Tagore là một nhà thơ và ít
khi có cơ hội hiểu biết rõ văn tài của ông, nhất là ảnh hưởng của ông trong
lãnh vực tư tưởng thế giới vào cuối thế kỷ Mười chín sang đầu thế kỷ Hai mươi.
Tại học đường, ít khi chúng ta được nghe nói chính Tagore là người đã gợi ý và
đóng góp nhiều, giúp Einstein phát sinh ra lý thuyết khoa học về Sự thật. Chính
Tagore là người đi tiên phong trong lãnh vực triết lý cách ngôn ý thức hệ Lý
tưởng. Nói chung, ông được xem là người đã đóng góp nhiều nhất đưa tư tưởng
Ðông phương vào thế giới Tây phương và cũng là người đã đem tư tưởng Tây phương
vào Châu Á. Và sở dĩ ông làm được vậy vì ông đã thấm nhuần văn hóa đạo Phật.