Tổng thống Mỹ Barack Obama tại Phòng Bầu dục, Nhà trắng - REUTERS /Larry Downing
Trọng Nghĩa
Trong một bản ghi nhớ được công bố vào hôm qua, 24/02/2014, Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết là ông đã chấp thuận một thỏa thuận về hạt nhân dân sự với Việt Nam. Nếu được Quốc hội Mỹ phê chuẩn, văn kiện này sẽ mở đường cho khả năng Hoa Kỳ bán lò phản ứng nguyên tử cho Việt Nam, một nước đãng rất cần năng lượng để phát triển.
Theo luật lệ hiện hành tại Mỹ, sau khi được ông Obama bật đèn xanh, đến lượt Quốc hội có quyền duyệt xét thỏa thuận này. Sau thời hạn 90 ngày, nếu không có dự luật nào được đệ trình để ngăn cản, thì thỏa thuận đương nhiên có hiệu lực.
Thỏa thuận khung về hợp tác hạt nhân - vừa được Tổng thống Obama tán đồng - đã được hai nước ký kết vào ngày 10/10/2013, bên lề Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á tại Brunei. Qua văn kiện này, Việt Nam cam kết không sản xuất nguyên liệu phóng xạ có thể được dùng vào việc chế tạo vũ khí hạt nhân và sẽ tuân theo tiêu chuẩn không phổ biến vũ khí nguyên tử của Mỹ.
Trong bản ghi nhận của mình, Tổng thống Obama đã giải thích lý do vì sao ông đồng ý với thỏa thuận này : « Tôi đã đi đến kết luận rằng việc thực hiện thỏa thuận sẽ phát huy, chứ không phải là một rủi ro, cho nền an ninh quốc phòng của cả hai bên ».
Đối với phía Mỹ, thỏa thuận ký kết với Việt Nam có chức năng mở cửa cho ngành công nghiệp hạt nhân Hoa Kỳ một thị trường có tiềm năng rất lớn. Theo lời của chính Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, Việt Nam hiện đã vươn lên thành thị trường lớn thứ hai tại vùng Đông Á và Đông Nam Á trong lãnh vực hạt nhân dân sự, chỉ sau Trung Quốc.
Có điều là một số chuyên gia cho rằng thị trường Việt Nam đầy tiềm năng có thể không béo bở lắm đối với Hoa Kỳ vì giá của Mỹ cao hơn rất nhiều so với các đối thủ cạnh tranh như Nga, Nhật Bản hay Hàn Quốc.