Chuyến công du của NT John Kerry đến Bắc Kinh bên ngoài có vẻ êm đềm, dịu hòa nhưng đã bị lu mờ trước hiện tình rất căng thẳng về tiền tệ, đô la Mỹ và nhân dân tệ. Giới bình luận tài chính ở Hồng Kông và Tân Gia Ba đang lao xao về cuộc chiến tiền tệ khó tránh nổi giữa Hoa Kỳ và Trung Cộng (TC), tức giữa đô la Mỹ và nhân dân tệ. Trên mục này, hơn một lần chúng tôi (HNV) cho rằng TC sẽ vỡ nợ. Nước Tàu sẽ loạn to trước những con số ảo "lừa bịp". Cách đây vừa đúng hai năm, số ra ngày 15-2-2012, sau khi phân tích tổng quát và rất đắn đo, HNV đặt bút viết về họ Tập, đặt tựa đề "Tập Cận Bình trên đà đảng CS Tàu sụp đổ". Hai năm qua chỉ thấy TC càng ngày càng mạnh, càng hung hãn, càng ngày càng đổ đô la Mỹ vào túi tiền vĩ đại của Uncle Sam. Chắc có vị không ưa và cho rằng "HNV đã già, viết xuống rồi", và rằng "HNV nông cạn" (tin Bolsa, Nam Cali). Thưa không sao! Đó là qui luật của trời đất và kiếp người! Một danh ca lẫy lừng một thời rồi cũng tắt tiếng hát, mất cả trí nhớ. Già thì văn phong phải xuống, lẽ tự nhiên, có sao! Kiếp cầm ca và cầm bút báo bổ vẫn là "con tằm đến thác vẫn còn giăng tơ"! Và là tơ thiệt của tằm.
Đã 2 năm Tàu vẫn phây phây! Vâng! Đúng như thế. Thời gian của một tiến trình lịch sử, dài ngắn không thể tính được. Liên Xô sụp đổ đã báo trước từ ngày Staline thừa kế Lênin và Liên bang Xô Viết ra đời vì ngay từ cơ sở nền tảng và chế độ đó, đã trái với tính tự nhiên của các dân tộc và tính người. Liên Xô sụp đổ hẳn năm 1991 cũng chỉ là "tuy mới chết mà ốm đã lâu"!
Riêng TC Đỏ ốm nặng đã từ vụ Thiên An Môn, từ Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào hung hãn với đường lưỡi bò 9 khúc Biển Đông, chiếm 80% diện tích Biển Đông. Thật là điềm gở của một "định mệnh", nếu ta tin vào điềm và định mệnh của một con người, của một triều đại. Ai đặt tên nó là Lưỡi Bò! Một ông VN nào đó. Nay lưỡi bò đã quốc tế hóa qua ngôn ngữ thời thượng báo chí. Mà nó giống y hệt chiếc lưỡi bò, dân Việt trong nước, sáng tác thêm chiếc kéo, cắt ngang chiếc lưỡi bò đỏ, tự đã có nghĩa "Tao cắt lưỡi mày"! Một báo Anh ngữ in tấm hình này với hàng chữ "It means a lot"!
Chuyến viếng thăm Bắc Kinh tuần qua của John Kerry cũng chỉ lằng nhằng, Tập Cận Bình hứa hẹn tiếp tục hợp tác với Mỹ và Lục cường dứt khoát giải quyết "vấn đề nguyên tử Bắc Hàn". Với Bắc Hàn, nhà lãnh đạo Bắc Kinh như "gái ngồi phải cộc". Bình Nhưỡng tiếp tục "thanh trừng khu tự do mậu dịch Hàn - Trung", y như mô thức khu tự do mậu dịch Việt - Trung ở Thượng du VN. Nhân dịp sinh nhật Kim Jong Un, Bắc Hàn tống giam 40 nhà doanh nghiệp (RFA, bản Anh ngữ, 2-15-2014, "Kim jails 40 enterprises linked his executed uncle"). Tin khác từ Tokyo cho biết đây là 40 tay "doanh nghiệp nhà nước" liên doanh với TC nhưng chỉ là tượng trưng, từ 80-90% vốn là của TC. Trên mục này, HNV đã thưa rõ: khai thác quặng mỏ, rừng, phát triển đầu tư khai thác đất đai như ở biên cương Bắc Hàn và Thượng du VN đều trực thuộc Quân Đội tức GPQ TQ, Tổng cục kinh tế của bộ Quốc Phòng, Hội đồn An Ninh QP Trung Cộng.
SỰ NGUY HIỂM CỦA TC!
Thế lực của TC không phải là nhỏ ở ngay trên đất Mỹ, trong lòng nước Mỹ, nói như một nhà Trung Hoa học, ĐH Stanford trước đây, "đã có một nước Tàu trên đất Mỹ". Kissinger là tay mại bản số một của TC từ ngày Đặng Tiểu Bình mở cửa, lại thêm Brezinski cố vấn ANQG thời TT J. Carter là tay nhiệt liệt cổ võ quan hệ Mỹ - Trung và chống chủ trương trở lại ĐNA và Á Đông của HP Obama. Đã khá lâu, tuần báo quốc tế The Economist liên tục nêu lên một TC "rất nguy hiểm cho Mỹ và thế giới". Quốc Dân Đảng Đài Loan đã và đang phải xét lại quan hệ mậu dịch song phương với Bắc Kinh. Tạp chí Ngoại giao Mỹ, cuối năm 2013, Gs. Avery Goldstein, ĐH Pennsy., một học giả uyên bác về TC hiện tại, ông đã nêu vấn đề "Sự nguy hiểm của TC, hiện thực và hiện đại" (China's danger, real and present).
Theo tác giả, nay là lúc Hoa Thịnh Đốn phải lo lắng (Foreign Affairs, vol. 92, no 5, Sept & Oct. 2013). Làn ranh Đỏ giữa 2 nước thật mỏng manh, nguy hiểm hơn cả thời chiến tranh lạnh. TC đầy những bất ngờ, bất trắc. Phía TC không chế ngự được những hiểm nguy. Họ thiếu thận trọng về vấn đề xấu có thể châm ngòi cho biến cố. Họ thiếu thận trọng trong khi nổ tiếng súng đầu tiên nếu biến cố tiếp diễn.
Thí dụ như cuộc đụng độ ở quần đảo Senkaku, Hoa Đông, và như ở Biển Đông mà Mỹ có nghĩa vụ phải bảo vệ Phi Luật Tân. Gs. Goldstein có vẻ khá bi quan nhưng thực tế là như vậy. Ai cấm được sự bất ngờ có thể một chiến hạm TC nổ súng vào chiến hạm Mỹ trong hải phận quốc tế mà TC tự nhận thuộc chủ quyền của TC? TC hôm nay còn đặt ra rất nhiều nguy hiểm khác.
Thí dụ tai họa môi sinh và bệnh tật, TC dẫn đầu, tai hại ghê gớm không riêng cho TC mà cả nhân loại, một TC mà đại họa ô nhiễm tệ nhất thế giới (The world's worst polluter - The Economist, August 10, 2013). Hàng trăm loại bệnh lạ phát sinh từ họa ô nhiễm ở TC. Bệnh "chí rận" ở cửa mình phụ nữ (hầu hết là gái mãi dâm) đã biến mất trên thế giới cả nửa thế kỷ nay, nhưng vẫn còn tồn tại và phát triển ở TC (xem Đông Quan, kinh đô tình dục, đó là thứ "chí trắng" nằm sâu dưới da, đẻ trứng trên lông). Kinh đô tình dục Đông Quan (vừa bị dẹp, Giám dốc sở Công An bị cách chức, có tới 300,000 "lao động" phục vụ tình dục, xem China Daily).
Nhiều bệnh của "lao động tình dục" lại do nguyên nhân nước tắm rửa ô nhiễm! Tai họa ngay cho du khách nước ngoài đến Đông Quan hay các ổ sang trọng ở Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu... Một TC không còn hấp dẫn nữa, đã mất cả sự thu hút của đầu tư nước ngoài (xem: The Economist, số chủ đề "China loses its allures - Why life is getting harder for foreign companies" (Tại sao đời sống lại trở nên khó khăn cho công ty ngoại quốc (xem vào dịp tới), Jan 25, 2014).
Cái nguy hiểm lớn lao cho Hoa Kỳ, kể cả Nhật và Liên Âu, trước tiên là kinh tế TC sụp đổ. Đồng Yuan (Nhân dân tệ) bấp bênh, 15 năm trước Bắc Kinh nuôi giấc đại mộng: đồng Yuan sẽ lên hàng đầu thay thế đồng đô la Mỹ. Bắc Kinh vận động và đã thành công lập khối thị trường mới, đối tác của Liên Âu và đối đầu với Hoa Kỳ. Đó là khối BRICS gồm Ba Tây (Brazil), Nga (R), Ấn Độ (I), TC (C) và Nam Phi (S). Khối này sẽ thành lập quỹ tiền tệ, đối tác với IMF (Tiền tệ quốc tế - 1944 mà Mỹ và Âu châu là chủ nhân ông từ buổi đầu). Bắc Kinh vận động và đòi IMF phải phát hành một loại tiền tệ tiêu chuẩn thay đô la Mỹ.
Mở đầu, Ba Tây nhận đồng Yuan của TC thay cho đô la Mỹ trong các nghiệp vụ ngân hàng, giao hoán (exchanges) và xuất nhập cảng. Nhưng BRICS suy thoái ngay sau vài năm ra đời. Nay thì tiền tệ các nước BRICS xuống giá trầm trọng. Trái lại đồng đô la Mỹ càng ngày càng mạnh. Các doanh nghiệp và ngân hàng Ba Tây vẫn coi đô la Mỹ là tiền tệ quốc tế tiêu chuẩn. Tóm lại, do Bắc Kinh dẫn đạo BRICS hoàn toàn thất bại. Khối G-20 năm đầu ra đời, TC nghiễm nhiên dẫn đầu cùng BRICS ngang hàng với Mỹ và G-8. Nhưng Mỹ và G-8 vẫn là cột trụ của G-20 (qua Thượng đỉnh G-20 ở St. Peterbourg, Nga Sô 2014).
Ôn Gia Bảo khi còn làm thủ tướng, công du Anh và Âu châu, ông đến thăm ĐH Luân Đôn, hãnh diện nói rằng: đại kinh tế gia Adam Smith (1723-1790, Scotland, Anh quốc) là sách "gối đầu giường" của họ Ôn. TT Lý Khắc Cường hiện nay, nói tiếng Anh lưu loát, không cần thông dịch, ông Cường từng tuyên bố như là đệ tử của kinh tế gia Adam Smith. Và rằng từ A. Smith, TQ "đề xuất" kinh tế thị trường theo định hướng XHCN bản sắc TC. VN ta đơn giản mà rất thực tế, nói rằng "nồi nào vung ấy". Hai thập niên đầu canh tân và Tứ hiện đại của Đặng Tiểu Bình với kết quả thật to lớn, kinh tế TC lớn như thổi. Hơn 20 năm sau, vượt lên đại cường kinh tế số 2 toàn cầu. Đồng thời đẻ ra không biết bao nhiêu tệ tật, đồi trụy, băng hoại của một xã hội Nho giáo vẫn là căn bản trong tương quan nhân sinh xã hội. Điểm son lớn nhất là ở TC, giới trung lưu đã lớn mạnh. Đồng thời tướng lãnh GPQ là một giai cấp binh gia mới đầy quyền lực, tham nhũng và hiếu chiến "Đại bá"!
TIỀN TỆ MỸ - TRUNG!
Đồng tiền vẫn là vạn năng! TC lấy cái vạn năng để mua chuộc và chi phối thế giới từ Hoa Kỳ đến Âu châu. Nhân dân tệ (Yuan) thời Mao là tiền hàng mã, hơn 3 thập niên qua, Nhân dân tệ đã thành một cường lực chi phối thế giới từ giao tế, ngoại giao, văn hóa giáo dục, đến thương trường, nổi bật với mạng lưới 172 học viện Khổng tử và các lớp dạy Hoa ngữ miễn phí. Nhưng, cái nhưng này thật đáng kể, đồng Yuan TC phải gắn chặt với đô la Mỹ như xương da! Sao lại thế? Đồng Yuan vẫn chưa qua mặt nổi đồng Yen Nhật Bản, còn rất mong manh so với đồng Euro. Giữa vàng và Yuan, ngay người Tàu trong đời thường lại chọn vàng. Nếu buông đô la Mỹ, đồng Yuan lảo đảo ngay.
Từ năm đầu đổi mới, hàng TC bán qua Mỹ, giữ lại Mỹ. Hàng bán qua các nước Á Phi, gửi tiền qua Mỹ. Đây là cái vốn vĩ đại để bảo chứng và để mua nhiên liệu, quặng mỏ, tài nguyên đem về Tàu. Congo bán quặng mỏ cho TC chỉ lấy đô la mà thôi. Đồng Yuan để ở Mỹ vừa an toàn, vừa là một tích sản của TC để giao hoán trên toàn cầu. Uncle Sam khi thiếu thốn thì vay của TC ngay trên đất Mỹ (ngân hàng Mỹ ...). Năm 2010 lên đến 1100 tỷ Mỹ vay của TC cũng vẫn trên đất Mỹ! Thượng viện Mỹ tuần qua đã thông qua mức nợ trần đến năm 2015 sẽ lên đến trên 17,500 tỷ USD trong đó Uncle Sam sẽ "vay" của TC trên 2/3 bằng công khố phiếu (bonds). Bao nhiêu Yuan ở Mỹ chuyển qua đô la để ở Mỹ là gửi Mỹ giữ hộ. Uncle Sam là một "keeper" của Yuan TC. Không đâu an toàn bằng Mỹ. Ở Hoa Lục và trên thế giới, Bắc Kinh rất tự hào và khoe ầm lên Hoa Kỳ là con nợ lớn nhất của TC. Và TC là chủ nợ của "nhân dân Hoa Kỳ". Tập Cận Bình dự trù năm 2025-26, TC sẽ không mua công khố Mỹ, nghĩa là không cho Mỹ vay nữa! Bé cái lầm! Không cho Mỹ "vay", kinh tế của TC sẽ lăn quay ngay! Theo một số kinh tế gia ở Hồng Kông, Tokyo và Frankfurt, sẽ không tránh khỏi cuộc chiến tiền tệ Mỹ và TC đang mở ra... mỗi ngày sẽ càng căng thẳng!
Tập Cận Bình theo chân Ôn Gia Bảo vẫn coi học thuyết kinh tế Adam Smith như "kinh Thánh", khuôn vàng thước ngọc trong đợt cải tổ kinh tế kỳ này để làm Đặng Tiểu Bình thứ 2, làm nên lịch sử TC hiện đại. Nhưng bước đầu đã sai: dẹp "kinh đô tình dục Đông Quan", 300,000 "lao động tình dục" thất nghiệp! (xin bàn sau: mãi dâm và kinh tế TC). Adam Smith trước hết là một giáo sư triết học luân lý học (Moral philosophy), ĐH Glassgow, Scotland, ông lừng danh với tác phẩm "Lý thuyết về tình cảm luân lý" (Theory of Moral sentiments, 1759). Adam Smith chuyển qua kinh tế, ông nổi danh khắp Âu châu với tác phẩm bất hủ "Điều tra trong thiên nhiên và những nguyên nhân của sự giàu có của các quốc gia" (Inquiry into the Nature and causes of the wealth of nations", 1776).
Adam Smith là ông tổ của kinh tế học. Không một sinh viên ban kinh tế nào qua nhập môn mà không biết đến sư tổ Adam Smith. Lý thuyết kinh tế Adam Smith lan nhanh qua Mỹ, nổi bật lẫy lừng ở các ĐH danh tiếng Mỹ như Harvard, Yale, Princeton... Nhưng lại thế này, lý thuyết kinh tế của ông tổ ở trường ĐH là một chuyện, đi vào thực tế lại là chuyện khác. Thực tế Mỹ hòa vào Adam Smith. Đã có một loại mô hình chủ nghĩa thực dụng Mỹ (Pragmatism). Đại thành công của kinh tế Mỹ thế kỷ 20 là sự thành công của thực dụng chủ nghĩa (gọi là chủ nghĩa là gọi tạm) tiêu biểu qua các tay tổ Ford và Rockfeller! Căn bản của lý thuyết kinh tế Adam Smith vẫn là tự do, khai phóng mở rộng và luân lý con người. Vậy thì làm sao có thể hòa phối thích ứng với CS và cái gọi là định hướng XHCN kiểu Tàu! Nó chỉ là một loại hình kinh tế nô lệ mới, bạo lực... Làm gì có tự do, khai phóng. Nó phải thất bại. Thất bại qua hệ thống tiền tệ! Mâu thuẫn tự tại. Ai đời, trong khi TC không thể thoát khỏi vỡ nợ lại đem trên 1500 tỷ USD (Yuan đổi ra) mua công khố phiếu của Mỹ gọi là cho Mỹ vay không lời!!!
TC đang tìm đường thoát hiểm nhưng không thể thoát nổi. Phe hiếu chiến sẽ nổi khùng làm liều. Hoa Kỳ đang đứng trước thử thách rất gay go!
HÀ NHÂN VĂN
(17/2/2014)